Biografie

Dave van Gompel (Amsterdam, 1984).

Dave studeerde kunstgeschiedenis en meubelrestauratie aan de Universiteit van Amsterdam en werkte daarna voor het Tropenmuseum en Rijksmuseum Amsterdam als onderzoeker en restaurator. Na twee jaar bij het Rijks te hebben gewerkt, kreeg hij de mogelijkheid om Japans lakwerk (urushi) te studeren aan de Tokyo University of the Arts. Binnen een periode van 5 jaar behaalde hij zijn praktische PhD in lakwerk. Sindsdien restaureert Dave Aziatisch en Europees lakwerk en geeft hij lezingen en demonstraties ter promotie van het bedreigde ambacht. Daarnaast doet hij aan de UvA onderzoek naar de overdracht van handvaardigheid binnen het Japanse onderwijssysteem en is hij regelmatig betrokken bij het organiseren van tentoonstellingen op het gebied van lakkunst en Japanse ambachten.

Masterclass

Japans lakwerk of urushi is een eeuwenoud kunstambacht waarbij gebruik gemaakt wordt van het sap van de boom Toxicodendron vernicifluum om prachtige kunstvoorwerpen mee te maken. Voor het winnen van de lak wordt een minstens 15 jaar oude boom in een periode van 5 maanden doodgebloed en vervangen door een jonge scheut. In zijn hele leven levert de boom slechts een tandpastatube aan rauwe lak op, waardoor het basismateriaal al bijzonder kostbaar is. Urushi is echter volledig natuurlijk en renewable; ook bij de verwerking wordt geen gebruik gemaakt van chemicaliën.

De lak droogt op natuurlijke wijze onder een hoge luchtvochtigheid en is qua eigenschappen en verwerking amper te vergelijken met datgene wat wij in Nederland ‘lak’ noemen. De lak wordt laag voor lag opgebouwd en een gemiddeld kunstwerk heeft al snel 30 tot 40 lagen. Tussen elke laag wordt zorgvuldig geschuurd en gepolijst om tot een hoogglanzend oppervlak te komen dat qua kleurdiepte niet te vergelijken valt met synthetische lakken.

In de loop der eeuwen heeft Japan een zeer breed palet aan decoratieve technieken ontwikkeld binnen de lakkunst. Een ervaren lakwerker kan zijn urushi vrijwel elke vorm aan laten nemen en kan het oppervlak op glas, metaal, hout, bamboe of zelfs aardewerk laten lijken. Het bekendst is ongetwijfeld de techniek ‘maki-e’, waarbij vlokken en korrels goud en zilver in de natte lak worden gestrooid waardoor een soort gesprenkelde schilderijen ontstaan.

Tijdens de masterclass maken wij kennis met urushi als materiaal en de voor- en nadelen bij het maken van ambachtelijke objecten of kunstvoorwerpen in urushi. Daarbij demonstreert Dave van Gompel ook een aantal decoratieve technieken, waaronder maki-e. Helaas veroorzaakt urushi bij de gebruiker een buitengewoon akelige huidallergie, waardoor toeschouwers de ongeharde lak helaas niet zelf kunnen aanraken. Maar kijken kan geen kwaad, en uitgeharde lak is 100% veilig om aan te raken.

Minimum leeftijd 12 jaar